Geçmiş dönemlerde altın standardı sistemi para birimlerinin değerini öğrenmek amacı ile kullanılırdı. Paranın değeri belirli bir miktar altın değerine eşitlenerek tespit edilirdi. Bu sistem küreselleşen piyasada yaşanan zorluklar ve aksamalar nedeni ile 1930-1933 yıllarında terk edilmiştir.
İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki yıllarda kısıtlı olarak altın standardı sistemi ABD dolarına endeks ile olarak devam etmiştir. 1971 senesinde dolar altın standardı sistemi terk edilmiştir. 1944 yılında altın standardı son kez ABD’ de gerçekleştirildi. Ancak küresel ekonomilerde yaşanan gelişmeler sonucunda altın standardı sistemine geri dönmek ile ilgili çalışmalar ile tekrar gündem olmuş ve araştırılmaya başlanmıştır.
Altın Standardı Sistemi Nasıl Çalışır?
Devletlerin ulusal para birimlerini daimî olarak altına eşitlenmesidir. Paranın değeri değiştirilebileceği altın miktarına denktir. Devlet elinde olan paraların bir bölümünü altına dönüştürmeyi onaylamaktadır. Yani ulusal para birimi kur olarak altına eşitlenir ve piyasada olan altım miktarına göre dolaşımda bulunan para arzı farklılaşır.
Altın herhangi bir desteğe ihtiyaç duymadan doğal hali ile değerli bir madendir. Ancak ulusal para birimlerinin değeri bir otorite tarafından belirlenmektedir. Günümüzde altın standardı sistemine geri dönüş sağlanarak para değerinin altına sabitlenmesi açısından teoride kolaydır. Gelişen teknoloji le geçmişte yaşanan sorun ve aksaklıklar önlenerek altın standardı sistemi ile seri ve güvenli uygulanabilir sistem geliştirilebilir.
Altın Standardı Faydaları
Bu sistemin öne çıkan özelliği enflasyonunun hep minimum seviyede kalmasını sağlamasıdır. Enflasyon oluşumunda en etkili olan para arz artışı, ürün arz azalışı, para talebi azalışı ve ürüne olan talebin artması birleşimidir. Bu yüzden altın standardı sistemi faydaların şunlardır:
- Altın arzında çok fazla artış olmaz ise para arzı değişim göstermez. Bu durum sürekli para arzı için basım yapılmasını engeller.
- Para arzında bir anda artış olur ise para altına sabitlendiği için altın arzı artış yaşanmaz ise paranın değeri azalmaya başlamaktadır. Ancak azalma uzun zaman sürerse hazinenin parasız kalmasına neden olabilir. Altın standardı sistemi Merkez bankalarının para arzlarını kısıtlayarak enflasyon oluşmasını engellemektedir.
- Ulusal paraların küresel piyasadaki değerlerini etkilemektedir.
- Altın standardı farklı döviz kurları ile birlikte çalışmaya uygundur. Bu yüzden küresel olarak sistem benimsenir ise gerçek para altına dönüşecektir. Ve altın durağan bir değere sahip olduğu için ulusal para birimleri değerlerinde ani ve yüksek değişimler yaşanmaz.
Altın Standardı Olumsuzlukları
Altın standardının en önemli olumsuzluğu durağan/sabit olmasıdır. Bu sistem tekrar uygulanmaya başlanır ise döviz kurları ülke ekonomilerini etkileyen olaylardan etkilenmez.
Altın standardı sistemi Merkez banklarını ülke ekonomilerin düzenlemek için kullandığı finansal enstrümanların etkisini kaybetmesine neden olmaktadır. Bu durum ise ekonomilerde yaşanan olumsuzlukların ani ve yüksek tepkiler yaratmasına sebep olur. Yaşattığı kısıtlamalar nedeni ile ekonomilerde yaşanacak olumsuzluklara göre konum alma ve tedbirlerini gerçekleştireme konusunda yetersiz kalmaktadır.
Bir yanıt yazın